Een belangrijk onderwerp binnen de gezondheidszorg is duurzame inzetbaarheid van medisch specialisten. Ook oogartsen proberen een betere balans te krijgen tussen werk en privé, merkt Corina Moerland, directeur van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG). Toch heeft ongeveer 40% van de oogartsen burn-outklachten. Het NOG zet zich in voor duurzame oogzorg, nu en in de toekomst.

"Doe waar je energie van krijgt."

Een stijgende zorgvraag door de vergrijzing, een toenemend aantal (langdurige) behandelingen en complexere patiëntenzorg zijn uitdagingen voor de dagelijkse praktijk van oogartsen. “We kijken naar de juiste zorg op de juiste plek”, zegt Moerland. “Huisartsen kunnen mensen met een nietcomplexe oogaandoening doorsturen naar de optometrist. Dat betekent echter ook dat de complexere zorg bij de oogarts komt. Die heeft meer tijd per patiënt nodig vanwege bijvoorbeeld comorbiditeit, aanvullende onderzoeken en de daaropvolgende behandeling. Het gaat daarbij niet alleen om de praktische invulling, maar ook om de effecten van die taakherschikking in de gehele keten.” 

Slim inrichten van oogheelkundige keten

In 2020 is in de Volksgezondheid Toekomst Verkenning van het RIVM becijferd dat tussen 2015 en 2040 het aantal mensen met gezichtsstoornissen meer dan 50% toeneemt. Daarmee behoren ze tot de grootste stijgers van chronische aandoeningen.1 Het NOG kijkt samen met de oogartsen en andere zorgverleners in de oogheelkundige keten hoe de oogheelkundige zorg slim kan worden ingericht. Moerland: “Belangrijke onderwerpen hierbij zijn gezond en veilig werken, de juiste zorg op de juiste plek en verzwaring van de zorg die oogartsen moeten bieden.” Ook de inhoud van de oogartsenopleiding en het benodigde aantal oogartsen staat op de beleidsagenda van het NOG. “Gelukkig raken er altijd AIOS enthousiast over oogheelkunde. Het is een klein orgaan waarin bijna alle systeemziekten zich uiten. Het is een heel veelzijdig vak.”

Ondersteuning bij knelpunten

Moerland merkt dat oogartsen soms moeite hebben met de balans tussen werk en privé. “Ik spreek wel eens oogartsen die emotioneel aangeven dat ze het niet volhouden en overwegen een dag minder te werken of het vak te verlaten. Dat raakt mij ook persoonlijk. Ik wil het op beleidsniveau graag goed regelen voor de beroepsgroep en onze leden het gevoel geven dat ze bij een groep horen. Wij organiseren het NOG-congres, het NOG-feest, NOG-werkgroepen en regioavonden waarin we vragen naar knelpunten waarbij we onze leden kunnen ondersteunen.” Als voorbeeld noemt Moerland de verschuiving van oogheelkundige zorg van ziekenhuizen naar zelfstandige behandelcentra (ZBC’s). “De avond-, nacht- en weekenddiensten in de ziekenhuizen vormen een knelpunt. ZBC’s hebben deze diensten vaak wel voor hun eigen patiënten, maar niet voor acute nieuwe gevallen. Die worden opgevangen in de ziekenhuizen. Hierover gaan we in gesprek met oogartsen uit ziekenhuizen om te komen tot een gezamenlijke oplossing.” Het NOG ondersteunt oogartsen ook op het gebied van richtlijnen. “Als richtlijnen up-to-date zijn, kunnen zij hun vak uitoefenen op basis van de laatste wetenschappelijke inzichten. We maken een duidelijke samenvatting en infographics met hyperlinks naar de juiste plek in de richtlijn om hen te stimuleren volgens die nieuwste inzichten te werken.” Kwaliteitsregistratie is een ander voorbeeld dat bijdraagt aan duurzame inzetbaarheid. “Mits het zo min mogelijk administratielast geeft. We zijn in 2018 met het project Toekomstbestendige kwaliteitsregistratie begonnen, waarbij modules zijn ontwikkeld om zo veel mogelijk automatisch uit het EPD te halen. Dit duurt wel langer dan verwacht, omdat de technische kant zo ingewikkeld is.”

Inzicht in persoonlijk gezondheidswelzijn

Moerland denkt dat oogartsen hun werk het beste volhouden als zij doen waar ze energie van krijgen en waar ze blij van worden. “Waar zitten je persoonlijke hulpbronnen, dus wat vind je fijn? Je kunt gezondheidswelzijn meten aan de hand van zes dimensies: fysiek functioneren, mentale toestand en beleving, zingeving en toekomstperspectief, kwaliteit van leven, sociaalmaatschappelijke participatie en dagelijks functioneren.2 Iedereen kan voor zich bepalen op welk element iemand nog niet zit zoals hij of zij zou willen en wat diegene daaraan kan doen. En kijk eens naar je takenpakket: waar krijg je energie van en waar minder. Zet de taken waar je minder energie van krijgt op een post-it en vraag al je collega’s dat te doen. Misschien kun je wel ruilen en maak je zo je pakket leuker.”

Onderzoek naar werkplezier

Voor de MBA-opleiding waar Moerland op dit moment mee bezig is, doet zij onderzoek naar werkplezier en tevredenheid van oogartsen. Van de Federatie Medisch Specialisten heeft zij de dataset ontvangen op het gebied van oogheelkunde uit de Loopbaanmonitor van 2022. “Daarin staat bijvoorbeeld het geslacht, type dienstverband, of artsen kinderen van 0-12 jaar hebben en vragen over werkplezier en tevredenheid. Hiervoor is de Utrechtse Bevlogenheidsschaal gebruikt die vraagt naar vitaliteit, welbevinden en in hoeverre mensen in vervoering raken van hun werk. Deze gegevens combineer ik met een kwalitatief onderzoek bij Zelfreflectie: - Hoe ervaar jij de zes dimensies van positieve gezondheid? - Maak gedurende twee weken foto’s van elementen die voor jou symbool staan voor werkplezier. 8 tot 10 oogartsen met onderzoeksmethode Fotovoice. De deelnemers maken gedurende twee weken foto’s van elementen die voor hen symbool staan voor werkplezier. Aan de hand van die foto's neem ik een kort interview af. Daar komen vervolgens bevindingen uit die ik samen met de kwantitatieve analyse in een focusgroep ga bespreken. Ik zoek trouwens nog een paar deelnemers”, zegt ze lachend. “Geïnteresseerden kunnen zich bij mij melden.” De resultaten uit haar onderzoek kunnen door het NOG worden gebruikt om, indien nodig, het beleid aan te passen en de oogartsen nog beter te faciliteren. 

Kun je tachtig uur per week werken en toch gezond blijven?

Dokters zijn enorm betrokken en bevlogen. Ze maken lange dagen in een hiërarchische, veeleisende omgeving. Juist als jonge zorgprofessional wil je je hoofd koel houden en duurzaam dokteren met een warm hart. Om goed voor je patiënten te kunnen zorgen, is het van belang eerst goed voor jezelf te zorgen. Dit handzame boek vol met praktische tips en oefeningen helpt je om te ontdekken wat jij in je vak echt van waarde vindt en hoe je veerkracht ontwikkelt om met plezier naar je werk te blijven gaan.

Dit handzame boek vol met praktische tips en oefeningen helpt je om te ontdekken wat jij in je vak als arts echt van waarde vindt en hoe je veerkracht ontwikkelt om met plezier naar je werk te blijven gaan.

Interesse? Klik hier om het boek direct aan te vragen.

Corina Moerland heeft een achtergrond als contactlensspecialist en optometrist, maar heeft in de loop van de tijd meer beleidsmatige functies gehad. In 2011 is zij begonnen als senior beleidsadviseur bij het NOG en sinds 2019 is zij daar directeur. Moerland is altijd geïnteresseerd in het onbekende. Ter afronding van haar studie Gezondheidswetenschappen schreef zij een thesis over de samenwerking tussen oogartsen en optometristen in het kader van taakherschikking. Op dit moment doet zij een MBA-opleiding en verricht ze een onderzoek naar gezond en veilig werken voor oogartsen, met als insteek werkplezier. Zij is bereikbaar via nog@oogheelkunde.org.